Verkalýðs- og sjómannafélag Kaldrananeshrepps, Drangsnesi
Drangsnes.
Verkalýðsfélag Kaldrananeshrepps, eins og félagið hér í upphafi, var stofnað 17. júní 1934 í Samkomuhúsinu Baldri á Drangsnesi. Aðalhvatamaður að stofnun félagsins var Guðmundur Guðni Guðmundsson og varð hann fyrsti formaður þess.
Á Drangsnesi hefur vélbátaútgerð og fiskvinnsla verið undirstaða þéttbýlis. Eins og á öðrum þéttbýlisstöðum sem byggja afkomu sína á sjávarútvegi hafa skipst á skin og skúrir í atvinnu og afkomu fólks og fyrirtækja á staðnum, allt eftir því sem fiskigengd, markaðsmál og stjórnmál hafa þróast bæði innan lands og utan.
Verkalýðsfélagið fór rólega af stað, en árið 1935 gerðu verkamenn sem unnu við vegagerð í hreppnum verkfall til að fá sömu laun fyrir vinnu sína og verkamenn annarsstaðar á landinu. Þeir fengu greidda 90 aura á tímann, en vegagerðarmenn í Kaldrananeshreppi, sem aðallega voru bændur, fengu 75 aura. Undir merkjum verkalýðsfélagsins náðu verkamenn fram sínum kröfum.
Á Drangsnesi voru atvinnurekendur alls ráðandi, eins og víðar, og margir hræddust atvinnukúgun ef þeir gengju fram fyrir skjöldu í verkalýðsbaráttunni. Árið 1936 var verkalýðsfélaginu neitað um samkomuhúsið til fundahalds og var þá haldinn fundur í hálfbyggðu húsi eins verkamanns, Halldórs Jónssonar frá Asparvík. Einn atvinnurekandi reyndi að komast inn á fundinn og hafa áhrif á umræður þar, en var vísað frá. Sagt var að Halldór hafi átt erfitt með að fá vinnu á Drangsnesi fyrst á eftir. Í kjölfar slíkra deilna við atvinnurekendur gekk verkalýðsfélagið í Alþýðusamband Íslands árið 1937. Það gekk síðar einnig til samstarfs við önnur félög í Alþýðusambandi Vestfjarða.
Nokkrir af formönnum félagsins hafa verið:
- Guðmundur Guðni Guðmundsson,
- Einar Sigvaldason,
- Torfi Guðmundsson,
- Helgi Sigurgeirsson,
- Magnús B. Andrésson,
- Kristján Loftsson,
- Anna Gunnarsdóttir,
- Ingi Vífill Ingimarsson,
- Hafdís Baldursdóttir,
- Haraldur Vignir Ingólfsson,
- Sigurmunda Ásbjörnsdóttir.
Verkalýðs- og sjómannafélag Kaldrananeshrepps samþykkti haustið 2003 að sameinast Verkalýðsfélagi Vestfirðinga. Félagsmenn voru þá 44; verkafólk og sjómenn á Drangsnesi.
Heimildir
- Vinnan, afmælishefti 1966, bls. 78-79.